Inngang og skýringar ritar Steindór J. Erlingsson.

Þorvaldur Thoroddsen jarðfræðingur ritaði á árunum 1887-89 greinaflokk fyrir alþýðu um sögu líffræðinnar og þróunarkenningu Darwins, til birtingar í Tímariti Hins íslenzka bókmenntafélags, en Þorvaldur var á þeim tíma einhver fremsti náttúrufræðingur Íslands. Hann var einn Íslendinga á sínum dögum til að nema náttúrufræði við Hafnarháskóla, stundaði umfangsmiklar rannsóknir á náttúru Íslands og landafræði og birti niðurstöður sínar í fræðiritum á íslensku og erlendum málum, auk þess að rita alþýðlegar greinar um vísindi.

Í ritgerðunum þremur, sem hér birtast, er að finna ágrip af sögu líffræðinnar þar sem höfundur rekur fyrst fornar hugmyndir um uppruna og flokkunarkerfi lífvera og gerir síðan grein fyrir sögu nútíma líffræði fram til sinna tíma. Loks er mestum hluta ritsins varið til að útlista hugmyndir Charles Darwin eins og þær birtast í Uppruna tegundanna, sem hefur einnig komið út sem Lærdómsrit. Þorvaldur endursegir þróunarkenningu Darwins ítarlega á skýran og aðgengilegan hátt og er verkið enn í dag eitt besta yfirlit um sögu líffræðinnar sem út hefur komið á íslensku. Einnig er bókin merkileg heimild um fræðimanninn Þorvald Thoroddsen en viðhorf hans til þróunarkenningarinnar tóku miklum breytingum á fræðimannsferli hans; hann snerist í auknum mæli til hughyggju og markhyggju. Þorvaldur gagnrýndi það sem honum fannst vera blind úrvalshyggja Darwins um náttúruval, tveimur áratugum eftir að hann hafði
manna ötulastur unnið að því að kynna kenningu hans fyrir íslenskri alþýðu.

Í veglegum inngangi að Um uppruna dýrategunda og jurta leggur Steindór J. Erlingsson sig fram um að skýra samhengi og sögu þróunarkenningarinnar og að staðsetja hana í íslenskri hugmyndasögu. Hann leitast við að sýna fram á tengsl vísindahugmynda Þorvaldar Thoroddsen við víðari menningarstrauma um og eftir aldamótin 1900 og þau áhrif sem hann varð fyrir af því sem nefnt hefur verið „myrkvun darwinismans“.