6.214,- / 4.971,-
Færeyinga saga – Ólafs saga Odds
Íslenzk fornrit XXV
Færeyinga saga er saga Götuskeggja, færeyskrar höfðingjaættar sem kennd var við óðalið Götu í Austurey. Fyrstur þeirra ættmenna er nefndur til sögunnar Þorbjörn Götuskeggur, faðir Þrándar sem er aðalpersóna sögunnar. Bróðir Þorbjarnar er Sigmundur í Skúfey, faðir bræðranna Brestis og Beinis sem voru hirðmenn Hákonar Hlaðajarls og höfðu helming eyjanna í lén af honum. Annan helming hafði Hafgrímur í Suðurey í lén af Haraldi konungi gráfeldi. Þessum lénsmönnum Noregshöfðingja tekst Þrándi í Götu að ryðja úr vegi þar til Sigmundur Brestisson kemur til eyjanna með aðstoð jarlsins eftir langa útlegð og mikil afrek í víkingaferðum. Sigmundur hefnir föður síns, sest að í Skúfey og tekur eyjarnar í lén af jarlinum. Síðan verður aðalefni sögunnar barátta milli tveggja ólíkra fylkinga, annars vegar Þrándar og frænda hans og hins vegar Sigmundar og afkomenda hans. Þrándur er heiðinn og fjölkunnugur bragðarefur sem einskis svífst í öflun auðs og valda og í baráttu sinni við Noregshöfðingja. Aftur á móti er Sigmundur vammlaus hetja og vígfimur með afbrigðum. Hann gerist maður Ólafs Tryggvasonar, lætur skírast, tekur Færeyjar í lén af honum og kemur kristni á eyjarnar.
Færeyinga saga jafnast á við helstu Íslendingasögur að spennu og dramatík.
Oddur Snorrason, sem munkur var á Þingeyrum á síðara hluta 12. aldar, tók saman á latínu sögu Ólafs konungs Tryggvasonar. Ekkert er varðveitt af þessari frumgerð sögunnar, en íslenskur texti er í tveimur handritum, ekki alveg heilum, og lok sögunnar í broti úr hinu þriðja. Þessir textar eru harla ólíkir og í raun þrjár gerðir sögunnar, sem allar munu þó eiga rætur að rekja til sömu frumþýðingar.
Ólafs saga Odds er að miklu leyti samin að fyrirmynd helgisagna, einna helst í ætt við játarasögur. Oddur reynir ekki að koma Ólafi Tryggvasyni í tölu heilagra manna, en leggur áherslu á að hann hafi verið fyrirrennari Ólafs helga eins og Jóhannes skírari var fyrirrennari Krists. Því til stuðnings leitar hann fanga bæði í Biblíuna og heilagra manna sögur. Sagan er með elstu rituðum heimildum um uppruna og uppvöxt Ólafs, kristniboð hans og endalok.